Balıkesir Mutasarrıf Ömer Ali Bey Kütüphanesi 1901 yılında Osmanlı Padişahı Sultan II.Abdülhamid Han’ın onayı ile ‘Hamidiye Kütüphanesi’ adıyla kurulmuştur. 1908 yılında ‘Maarif Kütüphanesi’, 1922 yılında ‘Vatan Kütüphanesi’ adını taşıyan kütüphane VII.Milli Eğitim Şurası Kararları uyarınca 1962 yılında ‘İl Halk Kütüphanesi’ adını almıştır. Türkiye genelinde bütün İl Halk Kütüphaneleri bünyesinde bulunan 1928 yılı Harf İnkılabı öncesi döneme ait Arap Harfli el yazması ve matbu eserlerin ayrılması gereği üzerine 30/12/2010 tarih ve 27801 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6093 sayılı 'TÜRKİYE YAZMA ESERLER KURUMU BAŞKANLIĞI KURULUŞ VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN’la kurulan 15 Yazma Eser Kütüphanesine ek olarak 26.08.2011 tarih ve 28037 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 2011/2132 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Balıkesir’de Mutasarrıf Ömer Ali Bey Yazma Eserler Kütüphanesi Müdürlüğü kurulmuştur. Kendi hizmet binası tespit edilip taşınıncaya kadar geçici bir süre Balıkesir İl Halk Kütüphanesi hizmet binasında hizmet vermiştir.
Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı ile Balıkesir Valiliği arasında gerçekleşen görüşmeler neticesinde 16 Nisan 2013 tarihli Protokol ile Balıkesir Valiliğine 25 yıllığına tahsis edilen binanın Balıkesir Mutasarrıf Ömer Ali Bey Yazma Eser Kütüphanesine tahsis edilmesine karar verilmiştir. Mülkiyeti Balıkesir Ticaret Odası’na ait Ziraat Bankası eski hizmet binasıdır.
1911 yılında, Sultan Mehmed Reşad döneminde inşa edilmiş olan bina, bodrum kat üzerine iki katlıdır. Duvarları granit taşla örülmüş olup toplam 432,61 metrekarelik kapalı alana sahiptir.
2015 yılı içinde Balıkesir Valiliği tarafından restorasyonu, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığımız tarafından tefrişatı tamamlanan ve Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı İstanbul Bölge Müdürlüğüne bağlı olan Balıkesir Mutasarrıf Ömer Ali Bey Yazma Eser Kütüphanesi 01/01/2016 tarihinde fiilen hizmet vermeye başlamıştır.
MUTASARRIF ÖMER ALİ BEY
Ömer Ali Bey ( Rumi 1255 ) 1839 yılında Adana’da doğmuştur. Ramazanoğulları ailesinden Osmanlı İmparatorluğu ordusunda yetişmiş Tümgenerallerden 1843 yılında Bahrisefit (Çanakkale Boğazı) komutanlığına kadar yükselmiş (Beylerbeyi) Arif Paşabey’in torunudur. Babası Ahmet Paşadır.
Devlete Hizmetleri :
- Tarblusgarb-Bingazi Mektupçuluğu : 1291 (1875)
- Dersim Vilayeti Mektupçuluğu : 1296-1299 (1880-1883)
- Diyarbakır Vilayeti Mektupçuluğu : ?
- Aydın Vilayeti Mektupçuluğu : ?
- Hicaz Vilayeti Mektupçuluğu : ?
- Cidde Vilayeti Kaymakamlığı ( Vali Vekilliği ) : 1311 (1895 )
- Hudavendigar (Bursa) Vilayetine BAĞLI Karesi (Balıkesir) Sancağı Mutasarrıflığı : 31 Teşrin-i-evvel 1312-1320 (1896-1904)
- Tekirdağ Sancağı Mutasarrıflığı : 1321-1324 (1905-1908)
- Kastamonu Vilayeti Valiliği : 1325-? (1909-?)
1897 Balıkesir Depremi’nde tamamen yıkılan Balıkesir’in yeniden inşası ve tamiratı için yapılan çalışmalarda üstün başarılara imza atan Mutasarrıf Ömer Ali Bey, Kastamonu Valiliğinden emekli olduktan sonra 25 Şubat 1920 Çarşamba günü 81 yaşında İstanbul’da vefat etmiştir. Mezarı İstanbul Fatih Camii Haziresindedir. Vefatından önce 900 lira olan para mevcudunun tamamını Hilal-i Ahmer Cemiyeti (Kızılay Derneği)’ne bağışlamıştır.
